Λίγο έξω από το χωριό του Γοματίου υπάρχει βυζαντινό τοξοτό γεφύρι και το εκκλησάκι του τοπικού Αγίου Γεωργίου, που έζησε στην περιοχή έως τις αρχές του 19ο αι.
Το πέτρινο γεφύρι του Γοματίου αποτελεί ένα σημαντικό μνημείο, με ιστορική σύνδεση με το φυσικό περιβάλλον και τον πολιτισμό της Χαλκιδικής.
Γενικές Πληροφορίες:
Δια μέσου του βυζαντινού Γομάτου, σημερινού Γοματίου Χαλκιδικής, περνούσε ο μοναδικός δρόμος από Θεσσαλονίκη και Νότια-Κεντρική Χαλκιδική για το Άγιον Όρος. Την περίοδο μεταξύ 1000-1300 μ.Χ. κτίστηκε το Βυζαντινό Γεφύρι στο ποτάμι «Μυλωνάδικο» (Ψυχρός ποταμός) για να διευκολύνει την διέλευση των χωρικών για τις ιδιοκτησίες τους, αλλά και των διερχομένων από του Γομάτου για το Άγιον Όρος και αντίστροφα. Ο δρόμος αυτός υπήρχε από την κλασσική περίοδο, διερχόταν από τα αρχαία Κάμενα και κατά τη βυζαντινή περίοδο ήταν χαρακτηρισμένος ως «Βασιλική οδός» (Έγγραφο 108,109 Λαύρα II 1321, Ιβήρων, αρ. εγγ. 39, έτος 1071). Το ποτάμι, στη θέση όπου κατασκευάστηκε το γεφύρι, κατά τους χειμερινούς μήνες ήταν αδιάβατο, λόγω των πολλών όγκων νερού που είχε και τις φερτές ύλες (ξύλα-πέτρες-ρίζες-ογκόλιθους), που παρέσυρε τις ημέρες των μεγάλων βροχοπτώσεων και όταν τα χιόνια έλιωναν στις δυτικές πλαγιές του Κάκαβου. Το Γεφύρι, είναι ένα από τα πιο παλαιά Βυζαντινά πέτρινα γεφύρια της Μακεδονίας, αποτελεί μνημείο της λαϊκής αρχιτεκτονικής και της ιστορίας μας και συνιστά το σήμα κατατεθέν του Γοματίου. Είναι τρίτοξο, με οξυκόρυφες καμάρες. Η βορειοδυτική καμάρα είναι μπαζωμένη με υλικά της περιοχής (μεγάλες πέτρες-ογκολίθους). Έχει μήκος 20μ., πλάτος 3μ., ύψος 3μ., και άνοιγμα μεγάλου τόξου 7μ., και μικρού τόξου 4μ. Το δεύτερο (ανατολικό) τόξο είναι μικρό και χαμηλό και λειτουργεί ως ανακουφιστική οπή, στην περίπτωση που τα νερά του ποταμού ξεχείλιζαν προς τα πλάγια (νοτιοανατολικά). Είναι κατασκευασμένο από διαλεχτή πέτρα τοπίου και από τεχνίτες της περιοχής, που με τέχνη και μεράκι δούλεψαν τα υλικά και τα έκαναν ανθεκτικά στους αιώνες. Στο λιθόστρωτο, πάνω στο γεφύρι, είχαν τοποθετηθεί πέτρες άριστα συνδεδεμένες μεταξύ τους και στο στηθαίο τοποθετήθηκαν κάθετες πέτρες (κολώνες), που δίνουν μία εξαιρετική όψη και ομορφιά στη κατασκευή. Η σύνδεση της πέτρας έγινε με ασβεστοκονίαμα υψηλής αντοχής. Λόγω όμως των φθορών, που υπέστη στους αιώνες, παρουσίασε ρωγμές εγκάρσιες και διαμήκεις. Το γεφύρι λέγεται και του «Παππού Γιώργου» γιατί στο ποτάμι αυτό (σε σπηλιά) έζησε και αγίασε ο Άγιος Γεώργιος ο Γοματιανός, περί τα 1780-1860 και προς τιμή του αναγέρθηκε το εξωκλήσι δίπλα στο ποτάμι (Μυλωνάδικο).
