Αρναία

Η Αρναία είναι ένας από τους πιο όμορφους ορεινούς οικισμούς της Χαλκιδικής με πληθυσμό 2.300 κατοίκους (Απογραφή 2011 – ΦΕΚ 3465 τεύχος Β / 28-12-2012). Είναι κτισμένη στους πρόποδες του όρους του Χολομώντα, σε υψόμετρο 600 μ. Απέχει περίπου 70 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη και 38 χλμ. από τον Πολύγυρο. Διασχίζεται από την εθνική οδό 16 (Θεσσαλονίκης-Ιερισσού) που οδηγεί στο Aγιο Oρος. Αποτελεί έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Ιερισσού, Αγίου Ορους και Αδραμερίου.

Ο οικισμός είναι κτισμένος αμφιθεατρικά μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο με πλούσια δάση και άφθονα τρεχούμενα νερά. Οι μόνιμοι κάτοικοί της ασχολούνται με την υλοτομία, την κτηνοτροφία, την μελισσοκομία, αλλά και με τις τέχνες, τις επιστήμες και το εμπόριο. Η Αρναία διατηρεί ακόμη και σήμερα δείγματα μιας παλιάς τοπικής κοινωνίας όσον αφορά στον πολεοδομικό και αρχιτεκτονικό της χαρακτήρα. Ο οικισμός δεν αναπτύχθηκε πάνω σε κάποιον οργανωμένο προϋπάρχοντα ιστό. Είναι παλιός, χωρίς πολεοδομικό σχέδιο και πυκνοδομημένος. Σύμφωνα με την παράδοση, οι κάτοικοι που επέστρεψαν στην πόλη μετά την καταστροφή της από τους Τούρκους άρχισαν να ξαναχτίζουν τον οικισμό γύρω από τις πλατείες. Τα σπίτια είναι πολύ κοντά το ένα στο άλλο και χωρίς αυλές για να προφυλάσσονται με αυτόν τον τρόπο από τον αέρα και να διατηρούνται ζεστά κατά την διάρκεια του χειμώνα.

Δεν υπάρχουν ελεύθεροι χώροι μέσα στον οικοδομικό ιστό. Υπάρχουν στενά, πλακόστρωτα δρομάκια και πλατείες που συνθέτουν έναν ελκυστικό συνδυασμό της ομορφιάς του περιβάλλοντος χώρου και της παράδοσης. Ο πυρήνας του οικισμού  είναι η κεντρική πλατεία, το «παζάρι», όπου υπάρχει ένας μεγάλος πλάτανος μέσα από τον οποίο κυλά πόσιμο νερό. Γύρω από την πλατεία και τον κεντρικό δρόμο, όπου είναι συγκεντρωμένες οι δημόσιες υπηρεσίες, οι τράπεζες, τα καταστήματα και οι χώροι εστίασης με τα παραδοσιακά καφενεία και τις ταβέρνες, αναπτύσσεται το εμπορικό κέντρο της Αρναίας.